In beeld

Blanco Volmacht – Homofoob geweld – Eén aanspreekpunt!

gepubliceerd 16 april 2025

O’Yes Ex Aequo UTOPIA_BXL Belgium Bear Pride Entre Gays Belgique Rainbow Friends Aide Info Sida Brussels Gay Sports Liminal Communauté du Christ Libérateur Genres Pluriels Merhaba UTSOPI

• Gezondheid en welzijn

Proces tegen de vermeende daders van homofobe hinderlagen: Ex Aequo waarschuwt voor het aanhoudende geweld tegen LGBTQIA+-personen en het dringende belang van versterkte steun aan slachtoffers

Op 16 april aanstaande gaat in Brussel het proces van start tegen meerdere vermoedelijke daders van homofoob geweld. Ter gelegenheid hiervan wil Ex Aequo benadrukken dat LGBTQIA+-personen in België nog steeds te vaak geconfronteerd worden met haatmisdrijven, geweld en discriminatie op basis van hun seksuele oriëntatie, genderidentiteit, genderexpressie of seksekenmerken

Deze aanvallen staan niet op zichzelf. Ze maken deel uit van een bredere, zorgwekkende realiteit: de normalisering van haat tegen LGBTQIA+-personen en een klimaat dat, ondanks wettelijke vooruitgang, nog steeds wordt gekenmerkt door angst en onveiligheid. Dagelijks – in de openbare ruimte, op school, op het werk, in hun buurt of in hun eigen familie – zijn LGBTQIA+-personen nog al te vaak het mikpunt van minachtende blikken, kwetsende opmerkingen, intimidatie of fysiek geweld.

Er worden wel degelijk campagnes tegen homo- en transfobie gelanceerd. Toch blijft het diep ontmoedigend – en verontrustend – om vast te stellen dat sommige overheden nog steeds weigeren hun steun openlijk te tonen aan LGBTQIA+-gemeenschappen. Zo was dit het geval op 17 mei 2024, tijdens de Internationale Dag tegen LGBTQIA+-fobie, een symbolisch moment waarop alle Belgische gemeenten worden uitgenodigd om de regenboogvlag te hijsen, maar een aantal dit weigerden. Deze weigering is allesbehalve onschuldig: ze zendt een signaal van uitsluiting uit en draagt bij aan de structurele discriminatie die wij bestrijden.

Gerichte, geplande en dramatische aanvallen

In Brussel schokte afgelopen zomer een reeks homofoob gemotiveerde valstrikken de LGBTQIA+-gemeenschap. Daders maakten gebruik van de datingapp Grindr om hun slachtoffers in de val te lokken met valse afspraken, enkel om hen te vernederen, te beroven of fysiek aan te vallen. Eén van die aanvallen, in augustus 2024, had tragische gevolgen: de vader van een slachtoffer, die zijn zoon te hulp snelde, overleed aan zijn verwondingen.

Deze gewelddaden tonen een duidelijke intentie om LGBTQIA+-personen te viseren omdat ze als kwetsbaar en geïsoleerd worden beschouwd. De schok en angst blijven sterk voelbaar binnen onze gemeenschap.

Een schrijnend gebrek aan steun voor slachtoffers

Hoewel het aantal meldingen stijgt, blijven de middelen om slachtoffers bij te staan, hen te informeren over hun rechten en hen daadwerkelijke psychologische, juridische en sociale ondersteuning te bieden, ernstig ontoereikend. Te veel slachtoffers blijven alleen achter, geconfronteerd met een politie die onvoldoende is opgeleid, eindeloze wachttijden voor psychologische hulp, of een gebrek aan kennis van hun rechten.

“Het bestaande anti-discriminatiewetgevend kader biedt onvoldoende bescherming aan leden van de LGBTQIA+-gemeenschap: het gevoel dat politie de ernst van de feiten minimaliseert, de indruk dat wetten moeilijk toepasbaar zijn, en dat daders ongestraft blijven… dat blijft wijdverspreid”, aldus Pablo Sanz Moreno, voorzitter van vzw Ex Aequo, Gezondheidspartner voor mannen die seks hebben met mannen.

Hij vervolgt: “Slachtoffers van LGBTQIA+-foob geweld blijven vaak hulpeloos achter: bij wie kunnen ze terecht om klacht in te dienen en gehoord te worden? Welke advocaten of juridische diensten zijn veilig en bekwaam? We moeten de bestaande hulpstructuren hervormen zodat LGBTQIA+-personen er terechtkunnen, én die structuren beter laten samenwerken zodat ze ook daadwerkelijk toegankelijk zijn door de gemeenschap.”

Slechts 14% van de slachtoffers dient klacht in: tijd voor échte coördinatie

Volgens een studie van het Europees Mensenrechten-agentschap uit 2023, dient slechts 14% van de slachtoffers van homofobe of transfoob geweld klacht in bij de politie. Deze lage meldingsgraad wijst op een diepgewortelde angst: slachtoffers voelen zich niet veilig of gehoord bij politie en justitie.

Ex Aequo pleit voor de oprichting van één enkel aanspreekpunt waar slachtoffers van discriminatie, intimidatie en LGBTQIA+-foob geweld terechtkunnen. Een dergelijk aanspreekpunt moet gekoppeld zijn aan bevoegde instanties (politie, justitie, Unia, IGVM, VMRI), om te voorkomen dat slachtoffers hun verhaal meerdere keren moeten herhalen – een proces dat bijzonder traumatiserend kan zijn.

Een concrete oplossing is om de bevoegdheden van de Zorgcentra na Seksueel Geweld (ZSG) uit te breiden. Deze centra bieden reeds een geïntegreerde aanpak waarbij slachtoffers hun verhaal slechts één keer moeten doen aan een gespecialiseerd team. Dat team zorgt vervolgens voor doorverwijzing naar medische, juridische of psychologische diensten. We pleiten ervoor dat deze centra ook slachtoffers van LGBTQIA+-fobie, discriminatie en haatmisdrijven opvangen.

Ex Aequo roept op tot een politieke reactie die de ernst van de situatie weerspiegelt

Wij vragen de Belgische autoriteiten – op federaal, regionaal en provinciaal niveau – om de volle omvang van deze alarmerende situatie te erkennen. Het is noodzakelijk om:

• De middelen voor organisaties die LGBTQIA+-slachtoffers ondersteunen structureel te verhogen;
• Veilige, inclusieve en toegankelijke opvangstructuren uit te bouwen in het hele land (zoals de ZSG’s);
• Hulpverleners op de eerste lijn (politie, justitie, gezondheidszorg, sociale diensten) systematisch op te leiden in het onthaal van slachtoffers van homo- en transfoob geweld;
• Aanhoudende en sensibiliseringscampagnes tegen LGBTQIA+-fobie te voeren;

Een plicht tot gerechtigheid, herinnering en waakzaamheid

Het proces van 16 april is een belangrijk moment om gerechtigheid te brengen aan slachtoffers. Maar het moet ook een herinnering zijn aan de veel grotere, stille realiteit: die van slachtoffers die zwijgen, die niet durven te spreken of die onzichtbaar blijven door het gebrek aan opvang en doorverwijzing.

Ex Aequo roept op tot een collectieve mobilisatie van overheden, verenigingen, burgers en media, zodat dit geweld niet langer wordt getolereerd, geminimaliseerd of genegeerd. LGBTQIA+-personen hebben recht op veiligheid, waardigheid en gerechtigheid. Het is tijd om in actie te komen.

Deze opiniebijdrage is mee ondertekend door Ex Aequo en de volgende organisaties:

RainbowHouse Brussels, Prisme, çavaria, Utsopi, O’yes, Les Grands Carmes, Utopia, Trainbow Belgium, Belgium Bearpride, Entre Gays Belgique, Rainbowfriends Belgium, Refuge Bruxelles, Aide Info Sida, BGS (Brussels Gay Sports), Liminal, la Communauté du Christ Libérateur, Genres Pluriels, Merhaba.