In beeld

Belgische LGBTI-organisaties protesteren tegen de systematische oproeping van transgenders door de politie in Wallonië en vragen de minister van Justitie duidelijkheid te scheppen.

Sinds de inwerkingtreding van de nieuwe transgenderwet in januari 2018 hebben verschillende transgender personen contact opgenomen met onder andere Arc-en-Ciel Wallonie. Ze getuigen dat ze opgeroepen worden voor verhoor door de politiediensten na hun eerste aanmelding voor een geslachtsregistratiewijziging. Het is echter niet aan politie of procureur om elke transgender persoon te controleren. Arc-en-Ciel Wallonie, RainbowHouse, Genres Pluriels en çavaria vragen aan de minister van Justitie om de wanpraktijken te laten stoppen.

Ongepaste vragen

Volgens de eerste verzamelde getuigenissen vonden deze systematische oproepen uitsluitend in Wallonië plaats, met name in de gerechtelijke arrondissementen Luik, Henegouwen en Luxemburg.

Getuigen geven aan dat ze erg intrusieve en persoonlijke vragen voorgeschoteld kregen om zogezegd de juistheid van hun verhaal en hun motivatie voor deze aanvraag te verifiëren. Vragen zoals “Hoe lang ben je al zo?” “Welke medische ingrepen onderging je?” “Welke voornamen gebruik je zoal?”. Deze vragen hebben niks te maken met het vrijwaren van de openbare orde en druisen in tegen de zelfbeschikking over je genderaanduiding, die het uitgangspunt is van de nieuwe wet.

Volgens informatie van het parket van Luik zegt een richtlijn aan de lokale politiezones dat transgender personen systematisch ondervraagd moeten worden wanneer zij zich aanmelden voor een geslachtsregistratiewijziging. Die systematische dagvaarding en de aard van de vragen hebben geen wettelijke basis en werken psychiatrisering en medicalisering van transgender personen in de hand. Transgender personen worden behandeld als potentiële fraudeurs. Ze moeten vertrouwelijke details over hun leven en lichaam toevertrouwen aan agenten met weinig of geen training in deze materie.

Nieuwe procedure

De transgenderwet is in eerste instantie een grote vooruitgang, maar deze praktijken leiden net tot nog meer stigmatisering. De identiteit en het levensverhaal van transgender personen worden onderworpen aan het subjectieve oordeel van een zelfbenoemde autoriteit.

De nieuwe transgenderwet voorziet een wachttijd van 3 tot 6 maand na de eerste aanmelding. In deze periode brengt de procureur des Konings een advies uit over de aanvraag. Indien de procureur zou oordelen dat iemand de openbare orde verstoort, kan een negatief advies gegeven worden. Ook bij andere aanvragen van wijzigingen van de burgerlijke akten, bijvoorbeeld het opstellen van een huwelijksakte, wordt dit soort toetsing gedaan. De procureur is echter op geen enkele manier verantwoordelijk om door middel van verhoren de genderidentiteit van een aanvrager na te gaan. Arc-en-Ciel Wallonie, het RainbowHouse, çavaria en Genres Pluriels veroordelen deze praktijken als in strijd met het zelfbeschikkingsrecht en als indruisen tegen de fysieke integriteit.

Minister van justitie moet duidelijkheid scheppen

We roepen op tot een onmiddellijke stopzetting van de systematische dagvaarding van transgender personen. Of een verhoor nodig is, dient per aanvraag apart te worden bekeken en enkel op grond van ’toetsing van de openbare orde’. Wij herinneren de procureurs en politieagenten aan de grenzen van de reikwijdte van hun ondervraging en vragen hen de wet correct uit te voeren. We stellen verder ook de rol in vraag die werd gegeven aan de openbare aanklagers, die ongetraind en onvoorbereid waren voor de uitvoering van de nieuwe wet.

Op vraag van het LGBTI-middenveld heeft het parket van Luik alvast toegezegd om de richtlijn te wijzigen.

We verzoeken de minister van Justitie dringend om te reageren, zodat duidelijke instructies naar alle parketten in het land worden gestuurd waarbij de rechten van transgender personen gerespecteerd worden.